«Λοιπόν, Πρίγκιπα, οπότε η Γένοβα και η Λούκα είναι πλέον απλώς οικογενειακά κτήματα των Βοναπαρτών. Αλλά σε προειδοποιώ, αν δεν μου το πεις ότι αυτό σημαίνει πόλεμο, αν προσπαθείς ακόμα να υπερασπιστείς τις ατασθαλίες και τις φρικαλεότητες που διέπραξε αυτός ο Αντίχριστος, πραγματικά πιστεύω ότι είναι ο Αντίχριστος, δεν θα έχω τίποτα άλλο μαζί σου και δεν είσαι πια φίλος μου, δεν είσαι πια ο «πιστός μου σκλάβος», όπως αποκαλείς τον εαυτό σου! Αλλά πώς τα καταφέρνεις; Βλέπω ότι σε έχω τρομάξει κάτσε και πες μου όλα τα νέα.»[1]
Κανονισμός 2.7 του διαγωνισμού τραγουδιού της Eurovision
Παράγραφος i
Η Eurovision είναι ένα μη πολιτικό γεγονός. Όλοι οι συμμετέχοντες ραδιοτηλεοπτικοί φορείς, συμπεριλαμβανομένου του ραδιοτηλεοπτικού φορέα υποδοχής, είναι υπεύθυνοι να διασφαλίζουν ότι λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα εντός των αντίστοιχων αντιπροσωπειών και ομάδων τους για τη διασφάλιση των συμφερόντων και της ακεραιότητας της Eurovision και για να διασφαλίζουν ότι η Eurovision δεν θα πολιτικοποιηθεί σε καμία περίπτωση ή/και εργαλειοποιηθεί ή/και με οποιονδήποτε τρόπο δυσφημιστεί.
Σύμφωνα με τον παραπάνω κανονισμό, ο διαγωνισμός της Eurovision είναι ένα μη πολιτικό γεγονός. Ο κανονισμός αυτός τέθηκε σε ισχύ από το 2000 και ενώ μέχρι τότε ο διαγωνισμός χρησιμοποιήθηκε σαν ένα παράδειγμα του πώς ένα τηλεοπτικό σόου το οποίο προβάλλεται ταυτόχρονα σε όλες τις άκρες της Ευρώπης μπορεί να συμβάλλει στην οικοδόμηση μια κοινής ευρωπαϊκής ταυτότητας μέσα από την ποικιλία των διαφορετικών εθνικών ταυτοτήτων.
Όπως όλες οι μορφές τέχνης, έτσι και η μουσική αντλεί έμπνευση από τα όσα συμβαίνουν στον κόσμο γύρω μας. ΄Άλλες φορές, γενεσιουργός δύναμη είναι κάποιο ευχάριστο συναίσθημα, όπως η αγάπη, άλλες φορές κάποιο δυσάρεστο γεγονός, όπως ο πόλεμος. Για τα τραγούδια που εμπνεύστηκαν από τους διάφορους πολέμους που συνέβησαν όλα αυτά τα χρόνια και την διέξοδο που επιζητούν οι λαοί της Ευρώπης μέσω της ειρήνης θα ασχοληθούμε στο παρόν αφιέρωμα.
Πώς ξεκίνησαν όλα
Ας γυρίσουμε τον χρόνο λίγα χρόνια πριν τον πρώτο διαγωνισμό της Eurovision, στο 1950, όταν ιδρύεται η EBU. Ένα χρόνο πριν, είχε ιδρυθεί το Συμβούλιο της Ευρώπης, ενώ το 1951 ιδρύεται η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ), ενώ αργότερα στην ίδια δεκαετία, το 1957 ιδρύεται η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (ΕΥΡΑΤΟΜ) και το 1958 η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ) (είχε υπογραφεί η σύμβαση ίδρυσής της ένα χρόνο νωρίτερα). Οι τρεις αυτές Ευρωπαϊκές Κοινότητες ενοποιήθηκαν το 1967 στο φορέα που είναι γνωστός σαν Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν). Η EBU από τη μεριά της παρέμεινε ανεξάρτητη από αυτούς τους φορείς και ήταν πάντα στην πρώτη γραμμή της προώθησης της κοινής πολιτιστικής ταυτότητας της Ευρώπης.
Το 1955, ο Μαρσέλ Μπεζανσόν, Ελβετός επιχειρηματίας και διευθυντής της EBU από το 1955 μέχρι το 1970, συνέλαβε την ιδέα ενός πανευρωπαϊκού διαγωνισμού τραγουδιού βασισμένο στα πρότυπα του διάσημου φεστιβάλ του Σαν Ρέμο, το οποίο πραγματοποιούνταν από το 1950 με μεγάλη επιτυχία. Εφτά χώρες ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του, το Βέλγιο, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ελβετία, η Ιταλία, το Λουξεμβούργο και η Ολλανδία και έτσι το 1956 στο Λουγκάνο της Ελβετίας, ο πρώτος διαγωνισμός της Eurovision έλαβε χώρα και αισίως το 2022 έχουμε φτάσει στην 66η έκδοσή του.
Στα 66 χρόνια ύπαρξης του, τον διαγωνισμό τον ακολουθούν πολλοί χαρακτηρισμοί όπως κιτς, μέσο πολιτικής έκφρασης και πίεσης, πεδίο εφαρμογής τεχνολογικών εφαρμογών, τρόπος ανάδειξης νέων μουσικών αστέρων και άλλοι πολλοί, οι οποίοι αντανακλούν τις τάσεις της εκάστοτε εποχής.
Κιτς είναι το αισθητικό ιδανικό όλων των πολιτικών και όλων των πολιτικών κομμάτων και κινημάτων
Μίλαν Κούντερα
Αν ο διαγωνισμός της Eurovision δεν ασχολείται με την πολιτική, η πολιτική θα ασχοληθεί με αυτόν
Jean Coucrand, δημοσιογράφος της Βέλγικης εφημερίδας “La Soir”, 1977
Σε μια ρημαγμένη Ευρώπη μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, η μουσική ήταν μια διέξοδος να υπάρξει ομόνοια μεταξύ των εθνών της Γηραιάς Ηπείρου. Με το φάσμα του Ψυχρού Πολέμου να βρίσκεται πάνω από την Ευρώπη μέχρι το 1989 και την κατάσταση στην παγκόσμια πολιτική σκακιέρα να είναι ρευστή, πολλές από τις συμμετοχές στον διαγωνισμό της Eurovision αντανακλούσαν μηνύματα σχετικά με τις τρέχουσες καταστάσεις.
Από την πρώτη συμμετοχή της Δυτικής τότε Γερμανίας φάνηκε η προσπάθεια της χώρας να αφήσει πίσω τις πληγές που άνοιξε στην Ευρώπη με τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και να κάνει ένα βήμα για την ομόνοια μεταξύ των λαών. Το ARD, ο τηλεοπτικός φορέας της χώρας, επέλεξε τον Walter Andreas Schwarz, μουσικό, μεταφραστή και εκφωνητή του BBC, γεννημένο στην Ανατολική τότε Γερμανία με την μπαλάντα “Im Wartesaal zum großen Glück” μέσω της οποίας συμβούλευε τους ανθρώπους να ζήσουν στο παρόν και να μην μείνουν κολλημένοι στο παρελθόν ρισκάροντας να χάσουν τις χαρές της ζωής. Η δεύτερη επιλογή του ARD ήταν ο αυστριακός στην καταγωγή Freddy Quinn με ένα ροκ ν ρολ τραγούδι, το “So geht das jede Nacht” μέσω του οποίου έδειχνε την προσπάθεια σύμπνοιας της χώρας με την Αμερική αφήνοντας μια για πάντα στο παρελθόν το ναζιστικό παρελθόν της Γερμανίας.
Συμμετοχές εμπνευσμένες από τον πόλεμο κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου
Η πρώτη συμμετοχή που είχε εμπνεύστηκε από τον πόλεμο ήταν το “Le Chant de Mallory” με τη Rachel που εκπροσώπησε τη Γαλλία το 1964 στην Κοπεγχάγη της Δανίας και έκανε αναφορά για την αγάπη σε ένα στρατιώτη που πήγε να πολεμήσει στην Ιρλανδία.
Ο πόλεμος του Βιετνάμ στάθηκε η αφορμή πίσω από τη συμμετοχή της Γιουγκοσλαβίας το 1967 στη Βιέννη με τον Lado Leskovar και το τραγούδι “Vse rože sveta“.
Το 1974, το “Waterloo” των ABBA, εμπνευσμένο από την μεγαλύτερη συντριβή του Ναπολέοντα, ένα τραγούδι αγάπης και ελπίδας από μια χώρα που ενεπλάκη σε πόλεμο τελευταία φορά το 1814 με τη γειτονική Νορβηγία, ανοίγει το δρόμο για μια τεράστια καριέρα στο σουηδικό συγκρότημα.
Το 1975 η Ελλάδα δεν συμμετέχει στο διαγωνισμό λόγω της εισβολής της Τουρκίας στην Κύπρο, ενώ το 1976 η Ελλάδα επιστρέφει στον διαγωνισμό με την Μαρίζα Κωχ και το τραγούδι “Παναγιά μου, παναγιά μου”, ένα τραγούδι κατηγορία απέναντι για τις θηριωδίες της προηγούμενης χρονιάς. Η Μαρίζα Κωχ παρά τις απειλές για τη ζωή της βγαίνει με παρρησία και τραγουδάει στη σκηνή του Nederlands Congresgebouw της Χάγης. Η Τουρκία αποσύρεται από τον διαγωνισμό εις ένδειξη διαμαρτυρίας και αφού η EBU δεν αποδέχτηκε τις κατηγορίες της για αποκλεισμό της ελληνικής συμμετοχής. Μεταδίδει κανονικά τον διαγωνισμό και στη θέση του ελληνικού τραγουδιού προβάλλει το τούρκικο τραγούδι “Memleketim”. Θα επιστρέψει στον διαγωνισμό το 1980 και θα ψηφίσει για πρώτη φορά ελληνική συμμετοχή μόλις το 1988 δίνοντας τρεις βαθμούς στον “Κλόουν” της Αφροδίτης Φρυδά. Χρειάστηκε να φτάσουμε στο 2004 και το “Stronger Every Minute” να πάρει η Κύπρος τον πρώτο της βαθμό από την Τουρκία.
Στη σκιά της τοποθέτησης οπλικών συστημάτων στην Δυτική Γερμανία από το ΝΑΤΟ, η χώρα στέλνει το 1982 στο Χάρογκεϊτ της Αγγλίας, τη Nicole με το τραγούδι “Ein bißchen Frieden” χαρίζοντας στη Γερμανία την πρώτη της νίκη στο διαγωνισμό.
Την ίδια χρονιά, η Φινλανδία συμμετέχει στον διαγωνισμό με τον Timo Kojo και το τραγούδι “Nuku pommiin” ένα τραγούδι – διαμαρτυρία για το ενδεχόμενο πυρηνικού πολέμου.
Δυο συμμετοχές που αξίζει να αναφέρουμε ακόμα από αυτή τη χρονιά είναι εκείνες της Ισπανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου. Με τον Πόλεμο των Φώκλαντ να είναι σε πλήρη εξέλιξη, το Ηνωμένο Βασίλειο δεν δίνει ούτε ένα βαθμό στο ταγκό της Ισπανίας με την Lucía και το “Él” σε αντίθεση με την Ισπανία που χαρίζει ένα βαθμό στο “One Step Further” των Bardo.
Το 1987 το Βέλγιο εκπροσωπείται στην Eurovision που διεξήχθη στις Βρυξέλλες από την Liliane Saint-Pierre με το τραγούδι “Soldiers of Love“, ενώ 29 χρόνια μετά η Δανία με τους Lighthouse X στέλνει τραγούδι με τον ίδιο τίτλο.
Συμμετοχές εμπνευσμένες από τον πόλεμο μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου
Το 1990 ο διαγωνισμός ταξιδεύει στο Ζάγκρεμπ της Κροατίας. Στις 5 Μαΐου του 1990, στην 41η επέτειο από την ίδρυση του Συμβουλίου της Ευρώπης και μία μέρα μετά από την 10η επέτειο από το θάνατο του πρώην δικτάτορα της Ενωμένης Γιουγκοσλαβίας, Τίτο, διεξάγεται ο πρώτος διαγωνισμός της Eurovision μετά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου. Αρκετές συμμετοχές είναι επηρεασμένες από αυτό το γεγονός και δείχνουν το δρόμο προς την καλυτέρευση των σχέσεων μεταξύ των λαών της Ευρώπης.
Η Αυστρία συμμετέχει στον διαγωνισμό με την Simone και το τραγούδι “Keine Mauern mehr“, η Γερμανία με τους Chris Kempers και Daniel Kovac και το τραγούδι “Frei zu leben“, η Ιρλανδία με τον Liam Reilly και το “Somewhere in Europe“, η Νορβηγία με τον Ketil Stokkan και το “Brandenburger Tor“, ενώ μεγάλη νικήτρια αναδεικνύεται η Ιταλία με τον Toto Cutugno και το εμβληματικό “Insieme: 1992“, το οποίο προανήγγειλε την έναρξη της κοινής αγοράς στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία θα υπογραφόταν δύο χρόνια αργότερα στο Μάαστριχτ της Ολλανδίας.
To 1994, στο Δουβλίνο της Ιρλανδίας, η Αυστρία εκπροσωπείται από την Petra Frey, η οποία τραγουδάει “Für den Frieden der Welt” (για την Παγκόσμια Ειρήνη).
Στην Ιερουσαλήμ το 1999, η Μάλτα συμμετέχει στον διαγωνισμό με το γυναικείο γκρουπ Times Three και το τραγούδι “Believe ‘n Peace“.
Το 2003, οι Ich Troje εκπροσωπούν την Πολωνία στο διαγωνισμό που διεξάγεται στη Ρίγα της Λετονίας με το τραγούδι “Keine Grenzen – Żadnych granic” (χωρίς σύνορα) με στίχους σε Πολωνικά, Γερμανικά και Ρώσικα.
Δύο χρόνια αργότερα οι Walters and Kazha που εκπροσωπούν την Λετονία, μας υπενθυμίζουν ότι ο πόλεμος δεν έχει τελειώσει με το τραγούδι “The War Is Not Over”.
Το 2008 η Γεωργία στέλνει στο Βελιγράδι την Diana Gurtskaya με το τραγούδι “Peace Will Come”, ενώ το 2011 στο Ντίσελντορφ επιστρατεύει την Nina Sublatti με το “Warrior”.
Στο ίδιο μήκος κύματος και η συμμετοχή της Ιταλίας το 2018 “Non mi avete fatto niente” με τους Ermal Meta και Fabrizio Moro.
Τον επόμενο χρόνο, στο Τελ Αβίβ, οι Hatari εκπροσωπώντας την Ισλανδία με το “Hatrið mun sigra” ύψωσαν κατά την διάρκεια των αποτελεσμάτων σημαίες της Παλαιστίνης πυροδοτώντας πλήθος αντιδράσεων.
Πόλεμος και Βαλκάνια
Η δεκαετία του 1990 ήταν μια περίοδος έντονων αναταραχών στη Βαλκανική Χερσόνησο. Ο πόλεμος μεταξύ των κρατών που ξεκίνησε στις 31 Μαρτίου του 1991 κράτησε μέχρι και το τέλος της δεκαετίας αυτής. Ο αντίκτυπός του φάνηκε και στον διαγωνισμό της Eurovision. Η επιλογή της κριτικής επιτροπής της Γιουγκοσλαβίας να εκπροσωπηθεί το 1991 στη Ρώμη με τη σέρβικης καταγωγής Baby Doll και το “Brazil” φάνηκε από τα υπόλοιπα σλάβικα έθνη σαν μια ακόμα προσπάθεια ενίσχυσης του σέρβικου στοιχείου στην περιοχή.
Το 1992, αποτελεί τη χρονιά της τελευταίας συμμετοχής της Γιουγκοσλαβίας στον διαγωνισμό με την επίσης σέρβικης καταγωγής Extra Nena και το τραγούδι “Ljubim te pesmama“. Τρεις μήνες μετά το διαγωνισμό η EBU αποβάλλει τη χώρα λόγω του πολέμου που προκάλεσε και την δέχεται ξανά στους κόλπους της με την έλευση του καινούριου αιώνα.
Μια χρονιά μετά, κάνουν την εμφάνισή τους στο διαγωνισμό τα αυτόνομα πλέον κράτη, Σλοβενία, Κροατία και Βοσνία Ερζεγοβίνη, τα οποία μέσω των συμμετοχών τους “Tih deževen dan”, “Don’t Ever Cry” και “Sva bol svijeta” αντίστοιχα, προωθούν την ανεξαρτησία τους και τα δεινά που βιώνουν οι λαοί τους λόγω του πολέμου.
Μια άκρως συμβολική κίνηση λαμβάνει χώρα στο Ισραήλ το 1999 κατά το τέλος του 44ου διαγωνισμού της Eurovision. Το ΝΑΤΟ βομβαρδίζει τη Σερβία και οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν στην Eurovision εκείνη τη χρονιά τραγουδούν όλοι μαζί τη νικητήρια συμμετοχή του Ισραήλ “Hallelujah” του 1979. Μια χρονιά μετά, η EBU ορίζει ότι ο διαγωνισμός της Eurovision είναι ένα μη πολιτικό γεγονός, όπως αναφέραμε και στην αρχή.
Η διεύρυνση του διαγωνισμού της Eurovision συνεχίστηκε με αμείωτο ρυθμό και κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 2000 και το 2004, η EBU δέχεται στους κόλπους της την «αμαρτωλή» Σερβία Μαυροβούνιο με τον Željko Joksimović και το “Lane moje“, το οποίο τερματίζει στην εξαιρετική δεύτερη θέση, μια ανάσα από την κορυφή.
Τα δύο ενωμένα κράτη την επόμενη χρονιά συμμετέχουν στο Κίεβο με το συγκρότημα No Name, μαυροβούνικης καταγωγής και το τραγούδι “Zauvijek moja” εν μέσω αντιδράσεων, οι οποίες εντάθηκαν την επόμενη χρονιά καθώς το ίδιο συγκρότημα κέρδισε τον εθνικό τελικό με το τραγούδι “Moja ljubavi“, κάτι το οποίο δεν έγινε δεκτό από τους Σέρβους οδηγώντας τη χώρα σε απόσυρση από τον διαγωνισμό.
Την επόμενη χρονιά, τα δύο κράτη συμμετέχουν χωριστά και η Σερβία με την Marija Šerifović και το “Molitva” χαρίζει στην χώρα την πρώτη της και μοναδική νίκη στο διαγωνισμό μέχρι στιγμής.
Έτσι, το 2008 μεταφερόμαστε στο Βελιγράδι, όπου ο Željko Joksimović, ένας εκ των δύο παρουσιαστών μας υποδέχεται με τη φράση «Καλησπέρα Ευρώπη, που ήσουν τόσο καιρό;». Φυσικά, με την πληγή του Κοσόβου να είναι ακόμα ανοιχτή, τα κρυφά μηνύματα από τη συμμετοχή της χώρας “Oro” με την Jelena Tomašević δεν θα μπορούσαν να λείπουν. Η αναφορά στην ημέρα εορτασμού του Αγίου Βίτου έχει διττή σημασία με την 28η Ιουνίου να είναι η ημερομηνία ήττας των Σέρβων στη μάχη του Κοσόβου το 1389, αλλά και η ημερομηνία έκδοσης του πρώην προέδρου της χώρας, Slobodan Milošević, στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για εγκλήματα πολέμου.
Το κεφάλαιο “Ισραήλ”
Το Ισραήλ σαν χώρα από μόνη της αποτελεί ένα ξεχωριστό κεφάλαιο. Ευρισκόμενο εκτός των γεωγραφικών ορίων της Γηραιάς Ηπείρου, το κράτος ξεκίνησε να λαμβάνει μέρος στο διαγωνισμό της Eurovision από το 1973.
Το 1974 συμμετέχει στον διαγωνισμό με τους Poogy και το τραγούδι “Natati la khayay” εμπνευσμένο από τον Πόλεμο του Γιομ Κιπούρ, στον οποίο συμμετείχε η χώρα την προηγούμενη χρονιά.
Το 1976, το τρίο Σοκολάτα, Μέντα, Μαστίχα με το τραγούδι “Emor Shalom” χαιρετάει τα γειτονικά κράτη του Ισραήλ προσπαθώντας να εξομαλύνει τις σχέσεις μεταξύ τους.
Το 2000, στην Στοκχόλμη της Σουηδίας, το συγκρότημα PingPong τραγουδώντας το “Sameach” υψώνουν μια σημαία της Συρίας ανακαλώντας στις μνήμες σκηνές από τον Πόλεμο των Έξι Ημερών.
Το 2002, πέντε μήνες μετά την Δεύτερη Παλαιστινιακή Ιντιφάντα το Ισραήλ συμμετέχει στον διαγωνισμό με την Sarit Hadad και το τραγούδι “Light a Candle“.
Τρία χρόνια μετά, το 2005, το Ισραήλ γίνεται «άθελα» του ο λόγος που ο Λίβανος μας στέρησε την πρώτη του συμμετοχή στο διαγωνισμό με την Aline Lahoud και το “Quand tout s’enfuit“, καθώς ο τηλεοπτικός φορέας της χώρας δεν επιθυμούσε την προβολή της συμμετοχής του Ισραήλ, κάτι που αντίβαινε στους κανονισμούς της EBU.
Το 2007, το συγκρότημα Teapacks ερμηνεύει το “Push the Button“, ένα τραγούδι διαμαρτυρία για τη χρήση πυρηνικών όπλων από το Ιράν.
Δύο χρόνια αργότερα, στην παγωμένη Μόσχα, το ντουέτο Noa and Mira Awad με το “There Must Be Another Way“, το οποίο έφερε κοντά δύο πολιτισμούς, τον εβραϊκό και τον αραβικό, τόσο μέσω της καταγωγής των δύο τραγουδιστριών όσο και μέσα από τους στίχους του τραγουδιού.
Το αρμένικο ζήτημα
Άλλη μια χώρα που έχει εκφραστεί αρκετά για τα θέματα πολέμου είναι η Αρμενία. Η πρώην δημοκρατία της ΕΣΣΔ έγινε δεκτή στην EBU το 2005 και από το 2006 συμμετέχει στον διαγωνισμό της Eurovision. Με τις πολεμικές εχθροπραξίες στην περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ μεταξύ της χώρας και του Αζερμπαϊτζάν να έχουν σταματήσει το 1994, η Αρμενία επέλεξε στο ντεμπούτο της ως εκπρόσωπο τον André με το τραγούδι “Without Your Love“, ο οποίος έχει καταγωγή από την περιοχή.
Το 2009, στο διαγωνισμό που διεξήχθη στη Ρωσία, πλάνα από την καρτ ποστάλ της αρμένικης συμμετοχής “Jan Jan” με τις αδερφές Inga και Anush θόλωσαν αναγκαστικά μετά από απαίτηση της αζέρικης τηλεόρασης καθώς πρόβαλαν το μνημείο “We Are Our Mountains” που βρίσκεται στην περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Το 2016, στη Στοκχόλμη της Σουηδίας η EBU επέπληξε την Iveta Mukuchyan που εκπροσώπησε τη χώρα με το “Lovewave” καθώς κατά την διάρκεια των αποτελεσμάτων του πρώτου ημιτελικού ύψωσε μια σημαία της Δημοκρατίας του Αρτσάκ.
Ένα χρόνο πριν, η Αρμενία εκπροσωπήθηκε στην Βιέννη από τους Genealogy με το τραγούδι “Face The Shadows” με τη φράση “Don’t Deny” να δονεί την ατμόσφαιρα στέλνοντας ένα μήνυμα προς την Τουρκία και την άρνηση της να αναγνωρίσει την Γενοκτονία των Αρμενίων που συμπλήρωνε εκείνη τη χρονιά 100 χρόνια από την τέλεση της.
Οι εχθροπραξίες στην πολύπαθη περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ αναζωπυρώθηκαν το 2020 με αποτέλεσμα η Αρμενία να απέχει από τον διαγωνισμό του 2021.
Πώς φτάσαμε στην αποβολή της Ρωσίας
Από αυτό το αφιέρωμα δεν θα μπορούσε να λείπει η Ρωσία, ειδικά μετά τα τελευταία γεγονότα που οδήγησαν στην δεύτερη αποβολή χώρας από την EBU λόγω πολέμου μετά την Γιουγκοσλαβία το 1992.
Το 2008 ο ρώσικος στρατός εισβάλει στις περιοχές της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας, δύο αυτόνομες περιοχές de jure εντός των γεωγραφικών συνόρων της Γεωργίας. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα, η Γεωργία με τη Ρωσία να έρθουν σε ένοπλη σύγκρουση. Το 2009 η Γεωργία αποφασίζει να στείλει στη Μόσχα τους Stephane and 3G και το τραγούδι “We Don’t Wanna Put In“. Ο τίτλος του τραγουδιού θεωρήθηκε προβοκατόρικος από την EBU, η Γεωργία δεν δέχτηκε να αλλάξει τη συμμετοχή της και έτσι αποσύρθηκε από τον διαγωνισμό.
Την ίδια χρονιά η Ρωσία στέλνει την Ουκρανικής καταγωγής Anastasia Prikhodko με το τραγούδι “Mamo” ενισχύοντας τις σχέσεις της Ρωσίας με τη γειτονική χώρα.
Τρία χρόνια μετά, στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν επιστρατεύει τις Buranovskiye Babushki με το “Party for Everybody” για να προωθήσει μια πολυπολιτισμική στάση της χώρας, ενώ την επόμενη χρονιά η Dina Garipova, μια μουσουλμάνα ταταρικής καταγωγής τραγουδάει για την ειρήνη με το “What If”. Με την εισβολή της Ρωσίας στην Κριμαία, το 2014 η χώρα στέλνει στην Κοπεγχάγη της Δανίας τις αδερφές Tolmachevy, οι οποίες αν και προσπαθούν να λάμψουν με το “Shine”, εντούτοις δεν γλυτώνουν τις αντιδράσεις του κοινού που εκφράστηκαν μέσω γιούχα.
Τα ίδια γεγονότα οδήγησαν την Ρωσία σε αποχώρηση το 2017 από το διαγωνισμό που διεξήχθη στο Κίεβο μετά τη νίκη της Τζαμάλα με το “1944” την προηγούμενη χρονιά, ένα τραγούδι αφιερωμένο στους Τατάρους που υπέφεραν από τις θηριωδίες του Στάλιν κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο λόγος ήταν η απαγόρευση εισόδου στην Ουκρανία της εκπροσώπου της Ρωσίας, Julia Samoylova καθώς είχε επισκεφτεί στο παρελθόν την περιοχή της Κριμαίας, στην οποία από το 2014 διεξάγονται ένοπλες συγκρούσεις.
Κάπως έτσι φτάσαμε στο 2022, με τη Ρωσία να εισβάλει στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου και να αποβάλλεται επ’ αορίστου από την EBU. Η Ουκρανία συμμετείχε κανονικά στον 66ο διαγωνισμό της Eurovision με τους Kalush Orchestra και το τραγούδι “Stefania”, στους στίχους του οποίου οι Ουκρανοί είδαν εκτός από την αγάπη του γιου για τη μητέρα του, την αγάπη για την δική τους πατρίδα που βιώνει το μαρτύριο του πολέμου. Οι λαοί της Ευρώπης, σαν μια ακόμα ένδειξη αλληλεγγύης, χάρισαν στην Ουκρανία τη νίκη στην Eurovision με το ασύλληπτο ρεκόρ των 439 βαθμών – σε σύνολο 468- στο televoting.
Η αξία της ειρήνης μέσα από την Eurovision
Όποια και αν είναι η έμπνευση από τις συμμετοχές στον διαγωνισμό της Eurovision, η μουσική πάντα θα βρίσκει τον τρόπο να λύνει τις όποιες διαφορές προκύπτουν και να γεφυρώνει το χάσμα μεταξύ των λαών της ενωμένης Ευρώπης. Αυτό, μας θύμισαν χαρακτηριστικά το 2016, στο interval act του διαγωνισμού που διεξήχθη στην Στοκχόλμη οι παρουσιαστές Petra Mede και Måns Zelmerlöw με το “Love Love Peace Peace”. Φέτος, οι Ιταλοί διοργανωτές αφιέρωσαν τον διαγωνισμό στην ειρήνη με την έναρξη του τελικού να περιλαμβάνει μια διασκευή της επιτυχίας του John Lennon “Give Peace A Chance” από τους Rockin’1000.
Με τη νίκη της Ουκρανίας στον 66ο διαγωνισμό της Eurovision ήρθε πάλι η στιγμή εκείνη να αναλογιστούμε όλα αυτά που θεωρούμε κατά καιρούς δεδομένα και που μόνο όταν μας λείψουν κάνουμε κάτι για να επιστρέψουν. Η EBU καλείται τον προσεχή καιρό να αποφασίσει που θα διεξαχθεί ο 67ος διαγωνισμός τραγουδιού της Eurovision με ευχή όλων αυτό να γίνει στην Ουκρανία, μια χώρα που θα έχει βγει από το μαρτύριο του πολέμου και θα προσπαθεί να σταθεί στα πόδια της ατενίζοντας με αισιοδοξία το μέλλον. Σε διαφορετική περίπτωση, πολλές είναι οι χώρες που έχουν εκφράσει την πρόθεση της ανάληψης της διοργάνωσης ενός διαγωνισμού που θα έχει όλα τα εχέγγυα να προβάλει τα ζητήματα που απασχολούν τον κόσμο, όπως μοναδικά κάνει όλα αυτά τα χρόνια μέσω της μουσικής.
Στην πρώτη περίπτωση ήταν απαραίτητο να απαρνηθούμε τη συνείδηση μιας εξωπραγματικής ακινησίας στο χώρο και να αναγνωρίσουμε μια κίνηση που δεν νιώσαμε. Στην προκειμένη περίπτωση είναι αντίστοιχα απαραίτητο να αποκηρύξουμε μια ελευθερία που δεν υπάρχει, και να αναγνωρίσουμε μια εξάρτηση για την οποία δεν έχουμε συνείδηση. [2]
[1], [2] τα αποσπάσματα από την αρχή και το τέλος του βιβλίου του μεγάλου Ρώσου λογοτέχνη Λέων Τολστόι, “Πόλεμος και Ειρήνη“, τα οποία μοιάζουν τόσα χρόνια μετά τόσο επίκαιρα
Μείνετε συντονισμένοι στον www.ogaegreece.com για αντίστοιχα αφιερώματα…
