Η Σουηδία στη Eurovision και η…”μεταπολιτευτική” άνοδός της (ΜΕΡΟΣ Α)

Μια ματιά στην ιστορία της σύγχρονης βασίλισσας του θεσμού που από το ’74 και μετά καταφέρνει και πλασάρεται ψηλά.

Σουηδία, η μεγαλύτερη χώρα της Σκανδιναβίας, με πληθυσμό 10.521.556, είναι μια χωρά ολόκληρος θεσμός, που πλέον έχει μεταμορφώσει τον μουσικό διαγωνισμό της Eurovision… ειδικά τα τελευταία 23 χρόνια, όπου μπορούμε να μιλάμε για τη “μεταπολίτευση” της Σουηδίας.

Από το 2000 που μπήκαμε στο millennium και μετά – και κυρίως τα τελευταία 12 χρόνια – “σκανδιναβοποίησε” τον διαγωνισμό και κατάφερε το 2023 επιτέλους αυτό που πολλοί αναμέναμε: Να ισοφαρίσει τις νίκες με την Ιρλανδία. Μένει τώρα να δούμε εάν θα καταφέρει να ονομαστεί πλέον η κορυφαία πολυνίκης του διαγωνισμού.

Αλλά για να τα πάρουμε λιγουλάκι από την αρχή και να δούμε αυτή η χώρα πώς τα έχει καταφέρει τόσο καλά;

Η Σουηδία έκανε το ντεμπούτο της στη Eurovision το μακρινό 1958 με το στα σουηδικά κομμάτι ‘Lilla
Stjarna’ της Alice Babs και τερμάτισε στην 4η θέση με 10 βαθμούς. Από τότε έχει συμμετάσχει σχεδόν σε κάθε
διαγωνισμό, με μόλις τρεις απουσίες. Αν δεν λάβουμε υπόψη την λεγόμενη Covid χρόνια του ’20, έχει αποχωρήσει μόνο το 64, 70, 76. Τα πρώτα δεκατέσσερα χρόνια θα μπορούσε να πει κανείς ότι δεν τα κατάφερνε και τόσο καλά. Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα περισσότερα πρώτα χρόνια δεν υπήρχαν πολλές συμμετοχές, τερματίζει χαμηλά στην δεκάδα με λίγους πόντους. Χειρότερες επιδόσεις σημείωσε το 1961, 1963, 1972, που βγήκε εκτός δεκάδας, μάλιστα το 1963 τερμάτισε τελευταία.

Το μεταπολιτευτικό για εμάς…1974 έμελλε να αλλάξει όχι μόνο την ιστορία της Σουηδίας αλλά και την ιστορία ολοκλήρου του θεσμού και της Ευρωπαϊκής μουσικής για μια ολόκληρη μουσική γενιά. Οι ABBA, δηλαδή οι Agnetha Faltskog, Björn Ulvaeus, Benny Andersson και Anni-Frid Lyngstad, με το ιστορικό ‘Waterloo’ το οποίο κατέκτησε το τοπ 10 σχεδόν σε όλη την Ευρώπη και μπήκε στην πρώτη επίσης δεκάδα του Billboard, στρέφουν την προσοχή στη Eurovision. Το μοναδικό συγκρότημα-φαινόμενο, που μέχρι σήμερα βλέπει πωλήσεις άνω τον 300εκ και ακόμα και σήμερα γεμίζει αρένες ασφυκτικά. Το 2005 στο επετειακό πάρτι για τα 50 χρόνια ιστορίας της Eurovision, το ‘Waterloo’ με μεγάλη διαφορά ανακηρύχθηκε το ιστορικότερο κομμάτι όλων των εποχών.

Την αμέσως επόμενη χρόνια, το 1975, ως πλέον διοργανώτρια χωρά η Σουηδία στέλνει τον Lars Berghagen με το τραγούδι ‘Jeannie Jeannie’, ένα ατμοσφαιρικό τραγούδι που μπορεί να τερμάτισε στην 8η θέση με με 72 βαθμούς αλλά με τα χρόνια απέκτησε αρκετούς φανς. Η επόμενη εξαετία 1977-1982 με τρεις θέσεις μέσα στη δεκάδα, δυο θέσεις κάτω από την δεκάδα και ένα τερματισμό ως τελευταία το ’77 τη χαρακτηρίζουν και πάλι ως μέτρια προς καλή σε θέσεις χώρα.

Το 1983 έρχεται η χρόνια της μόλις 17 χρόνων τότε Carola Häggkvist (αργότερα θα πάρει το προσωνύμιο Mama Of Eurovision) με το τραγούδι ‘Främling’, ένα από τα πιο διάσημα ιστορικά κομμάτια στο θεσμό, με τις περισσότερες πωλήσεις στη Σουηδία μέχρι και σήμερα. Εκείνη τη χρονιά νικήτρια χώρα ήταν το Λουξεμβούργο, με την Σουηδία να τερματίζει 3η με 126 βαθμούς.

Το 1984, δέκα ακριβώς χρόνια μετά τους ABBA, έρχεται η χρόνια για ένα ακόμα συγκρότημα. Τα αδέλφια Herreys, που εκείνη την εποχή την εποχή τους είχαν δώσει το χαρακτηριστικό όνομα ‘Three Deodorants’, εκπροσωπούν τη χωρά τους με το τραγούδι ‘Diggi-Loo Diggi-Ley’. Ένα τραγούδι με πολύ χαρακτηριστικό ’80s ρυθμό. Η έβδομη στον τελικό τότε Ιταλία με το ‘I treni di tozeur’ και η δεύτερη στον τελικό Ιρλανδία με το ‘Terminal 3’ ήταν τα πιο βαριά χαρτιά για τη νίκη. Η άνοδος στο βάθρο της Σουηδίας ήρθε σαν έκπληξη – και μάλιστα από τις μεγάλες μέχρι και σήμερα. Το τραγούδι δεν έγινε τεράστια επιτυχία αλλά έμεινε κλασικό shlager της σκανδιναβίας, ενώ στους δυο επετειακούς διαγωνισμούς για τα 50 και 60 χρόνια του διαγωνισμού, το 2005 και 2015 αντίστοιχα, οι Herreys ήταν εκεί για να ερμηνεύσουν το τραγούδι τους.

Το 1985 στο Gothenburg μια μεγάλη κυρία της Σουηδίας, η Kikki Danielsson, θα εκπροσωπήσει την πατρίδα της με ένα έξτρα όπως λέμε catchy song το ‘Bra vibrationer’. Eίναι ένα κομμάτι που εμπνεύστηκε, όπως είχε πει η ίδια, από καταστάσεις που στην αρχή την έκαναν να σκεφτεί τη ζωή πολύ διαφορετικά αλλά όχι με άσχημο τρόπο, διότι αυτό που την χαρακτηρίζει είναι ότι είναι θετική σαν άτομο. Τερμάτισε στη 3η θέση με 103 βαθμούς. Η Kikki μέχρι και το 2018 είχε κλείσει 10 συμμετοχές στο ιστορικό Melodifestivalen, από το 1978 έως το 2018 (το κέρδισε δυο φορές, το 1982 με το συγκρότημα The Chips και το 1982, 2η θέση το 82-83, 4η το 1980 και 1992, 10η το 2006 και semi-finalist το 2018). Ενδιάμεσα συμμετείχε το 2003 και στον δανέζικο τελικό το 2003 τερματίζοντας στην 3η θέση.

Μέχρι το 1990 οι μόνες φορές που η Σκανδιναβική αυτή χωρά είδε δεκάδα ήταν το 1986 με τους Monica Tornell and Lasse Holm στην 5η θέση και το 1989 με τον Tommy Nilsson στην 4η. Το 1991 η 25χρονη πλέον Carola αναλαμβάνει να εκπροσωπήσει την Σουηδία για δεύτερη φορά σε έναν δύσκολο από πλευράς διοργάνωσης διαγωνισμό, με το κομμάτι ‘Fångad av en stormvind’ (Captured by a Lovestorm). 23 χρόνια μετά την τετραπλή νίκη του 1969 στο τέλος παραλίγο να γίνει το ίδιο, αυτή τη φορά με τη Σουηδία εναντίον της Γαλλίας. Η νίκη κρίθηκε κυριολεκτικά στο νήμα. Και οι δυο χώρες είχαν από τέσσερα 12αρια και επίσης ίδια 10άρια, με την Σουηδία να κερδίζει στα 8αρια τελικά. Το τραγούδι αυτομάτως σκαρφάλωσε στην κορυφή των σουηδικών τσαρτ της εποχής, πούλησε πάνω από 70000 αντίτυπα βινυλίου μόνο στη Σουηδία, ρεκόρ για την εποχή, ενώ παρέμεινε στο τοπ 40 των Βορείων χώρων για τουλάχιστον 8 εβδομάδες. Έκτοτε θεωρείται Swedish All Time Classic

Το 1995 και1996 η Σουηδία καταφέρνει κάτι που δεν έχει κάνει καμιά άλλη χώρα μέχρι σήμερα. Δυο σερί χρόνιες τερματίζει 3η και με 100 βαθμούς. Το 1999 η Σουηδία εισέρχεται πλέον στην αγγλόφωνη εποχή των τραγουδιών της λίγο πριν την εκπνοή του 20ου αιώνα. Η Charlotte Nilsson (Perrelli στη συνέχεια) αναλαμβάνει με το ‘Take me to your heaven’ να πάρει τη Σκανδιναβική χώρα πάνω της και να την πάει στο Ισραήλ. Ως φαβορί σαρώνει με 163 βαθμούς και κερδίζει δίνοντας στην Σουηδία την 4η νίκη της – και 2η μέσα στη δεκαετία του ’90. Η στιγμή της βράβευσης θα στιγματιστεί ‘με την καλή έννοια’ από τη διάσημη τούμπα της Dana International που “έφυγε” μαζί με το βραβείο πέφτοντας στη σκηνή. Το ‘Take me to Your Heaven’ αμέσως μετά τη νίκη κυκλοφορεί σε σουηδική και αγγλική βερσιόν κάνοντας ισάξια επιτυχία και σκαρφαλώνοντας στα τσαρτς κυρίως της Ευρώπης. Στις περισσότερες χώρες έμεινε στο τοπ 20 για πάνω από 5 εβδομάδες. Η Charlotte θα εκπροσωπήσει τη Σουηδία 8 χρόνια μετά, πλέον με άλλο επίθετο.

Είσοδος στο Millenium και η Σουηδία εισέρχεται στον αιώνα που με τα χρόνια σιγά σιγά θα έχτιζε το όνομα τις ως χώρα φαβορί. Στην πρώτη χρόνια του αιώνα, το 2000, ως διοργανώτρια χώρα στέλνει τον Roger Pontare με το ‘When Spirits Are Calling My Name’, κομμάτι το οποίο μιλούσε κατά βάση για τους αυτόχθονες Σουηδούς. Ο οικοδεσπότης μπήκε στη δεκάδα, 7ος με 88 βαθμούς. Τις επόμενες 5 χρόνιες εκτός από μια 8η και τρεις 5ες θέσεις, η 19η θέση που έλαβε το 2005 ήταν η χειρότερη θέση που έχει λάβει μέχρι εκείνη τη στιγμή στο διαγωνισμό. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα το 2006 στη Εurovision της Αθήνας να μην περάσει αυτομάτως στον τελικό και να συμμετέχει στον ημιτελικό, σύμφωνα με τον τότε κανονισμό.

Το 2006 λοιπόν στον απόηχο της 19ης θέσης, η Σουηδία αποφασίζει μέσω του Melodifestivalen να στείλει για 3η φορά την Carola με το ‘Invincible’. Το τραγούδι αυτομάτως γίνεται φαβορί, ίσως η πρώτη φορά που η Σουηδία από νωρίς παίρνει αυτόν τον τίτλο. Το τραγούδι ακούγεται παντού στα ραδιόφωνα, στο μόλις 2 χρονών τότε Youtube, παντού. Τη μεγάλη βραδιά του τελικού όμως όλα αλλάζουν και στις 20 Μαΐου του 2006 οι Lordi και το αγαπημένο μέχρι σήμερα και μοναδικό ροκ κομμάτι που έχει νικήσει, κερδίζουν τον διαγωνισμό με 291 βαθμούς αφήνοντας το φαβορί στην 5η θέση με 170 βαθμούς. Το ‘Invincible’ χρησιμοποιήθηκε επίσης και σαν soundtrack στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Στίβου στο Γκετεμποργκ το 2006.

Το 2008 μια ακόμα Swedish Eurovision Legend επανέρχεται στη Σερβία. Η Charlotte Perrelli επιστρέφει δυναμικά με τον αέρα της νικήτριας του 1999, έχοντας κερδίσει το Melodifestivalen πανηγυρικά (1η στο κοινό και 2η στις επιτροπές) με το τραγούδι ‘Hero’. Αν και φαβορί, με το ζόρι και με γερό ‘σπρώξιμο’ από τις επιτροπές μπαίνει στον τελικό, αφού πήρε μόλις 54 βαθμούς και τη 12η θέση. Αλλά και στον τελικό τα πράγματα δεν πήγαν καλά, μιας και τερμάτισε στην 18η θέση με μόλις 47 βαθμούς. Φημολογείται ότι μια μέρα πριν τον ημιτελικό έμαθε ότι ο σύζυγος της την απατούσε εδώ και αρκετό καιρό με μια φίλη της. Παρ’ όλα αυτά βγήκε στη σκηνή και έδωσε ένα άψογο αποτέλεσμα (λίγο gossip δεν βλάπτει). Το τραγούδι παραμένει μέχρι σήμερα στις καρδιές των γιουροφανς, παρά το πολύ διαφορετικό (σε σχέση με το 1999) και ‘πλαστικό’ look της Charlotte.

Το 2010 η Anna Bergendahl με το ‘This is my Life’ καταφέρνει να δώσει στην Σουηδία το χειρότερο αποτέλεσμα της τα τελευταία 33 χρόνια και μεχρι σήμερα είναι η πρώτη και μοναδική της φορά που αποκλείστηκε ιστορικά από τελικό. Το κομμάτι τερμάτισε στην 11η θέση του ημιτελικού με μόλις 62 βαθμούς και θεωρείται κατά πολλούς από τα χειρότερα σουηδικά κομμάτια που έχουν σταλεί στο διαγωνισμό μέχρι σήμερα.

–— Από τον Αλέξανδρο Βότση (επιμέλεια κειμένου OGAE Greece) —

Μείνετε συντονισμένοι για το 2ο μέρος της ιστορίας της Σουηδίας στη Eurovision!

Ακολουθήστε μας στο Facebook, Instagram, TikTok, Twitter και YouTube για να μαθαίνετε τι συμβαίνει στον κόσμο της Eurovision!