ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Η ιστορία του Ισραήλ στη Eurovision (Μέρος 1ο: 1973-1979)

Ο 64^ος Διαγωνισμός Τραγουδιού της Γιουροβίζιον απέχει 6 μήνες. Τον Μάιο του 2018 στη Λισαβόνα, η Netta Barzilai έφερε την 4^η νίκη στη χώρα μετά από 20 χρόνια! Επ’ ευκαιρία της διοργάνωσης του Διαγωνισμού στο Τελ Αβίβ, θα κάνουμε μια αναδρομή στις συμμετοχές του Ισραήλ από το 1973 μέχρι και το 2018. Μετά από αυτό θα μπούμε στην τελική ευθεία για την επιλογή του εκπροσώπου για το 2019!

Πολλοί διερωτώνται γιατί το Ισραήλ, ενώ δεν ανήκει γεωγραφικά στην Ευρώπη, εντούτοις παίρνει μέρος σε έναν ευρωπαϊκό διαγωνισμό. Ο λόγος είναι ότι ο πρώην εθνικός ραδιοτηλεοπτικός σταθμός του Ισραήλ, IBA, και σήμερα ο ΚΑΝ είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ραδιοτηλεοπτικής Ένωσης (European Broadcasting Union / EBU). Αυτό και μόνο το γεγονός δίνει το δικαίωμα σε μία χώρα να λάβει μέρος σε οποιαδήποτε εκδήλωση που στηρίζεται από την EBU.

Στο αφιέρωμα θα σας παρουσιάσουμε την πορεία του Ισραήλ στον Διαγωνισμό, που έχει να επιδείξει πολλά ενδιαφέροντα τραγούδια αλλά και παρασκήνια!

 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

• Συμμετοχές: 41
• Νίκες: 4 (1978, 1979, 1998, 2018)
• Χαμηλότερη θέση στον Μεγάλο Τελικό: 24^η (1993)
• Δεν προκρίθηκε στον Μεγάλο Τελικό: 6 (2004, 2007, 2011, 2012, 2013, 2014)
• Τελευταία θέση: —
• Μηδέν βαθμοί: —
• Υψηλότερη βαθμολογία στον Μεγάλο Τελικό: 529 βαθμοί (2018)
• Χαμηλότερη βαθμολογία στον Μεγάλο Τελικό: 4 βαθμοί (1993)
• Υψηλότερη βαθμολογία σε Ημιτελικό: 283 βαθμοί (2018)
• Χαμηλότερη βαθμολογία σε Ημιτελικό: 17 βαθμοί (2007)
• Υψηλότερη θέση σε Ημιτελικό: 1^η (2018)
• Χαμηλότερη θέση σε Ημιτελικό: 24^η (2007)

Με τις μνήμες ακόμα νωπές από την τρομοκρατική επίθεση Παλαιστινίων εναντίον Ισραηλινών αθλητών στους Ολυμπιακούς Aγώνες του Μονάχου στις 5 Σεπτεμβρίου 1972, το Ισραήλ κάνει το ντεμπούτο του στο Λουξεμβούργο. Η πρώτη εκπρόσωπος του Ισραήλ ήταν η  Ilanit, κατά κόσμον Hanna Dresner-Tzakh, που ερμήνευσε την μπαλάντα «Ey-sham» (Κάπου).

Κατά τη διάρκεια των προβών, αλλά και της βραδιάς του Διαγωνισμού, τα μέτρα ασφαλείας ήταν δρακόντεια λόγω φόβου τρομοκρατικής επίθεσης. Ο σχολιαστής του BBC, Terry Wogan, θυμάται ανακοίνωση από τους διοργανωτές να μη σηκωθεί κανείς από το κοινό όρθιος, διότι θα μπορούσε να πυροβοληθεί. Φήμες επίσης λένε ότι Ilanit φορούσε αλεξίσφαιρο γιλέκο κάτω από το φόρεμά της.

Το ροκ συγκρότημα Kaveret (σημαίνει «Κυψέλη» στα εβραϊκά) επιλέχτηκε για την εκπροσώπηση του Ισραήλ στο Brighton. Το συγκρότημα, γνωστό στη χώρα για τα χιουμοριστικά τραγούδια και το ιδιαίτερο στιλ του, αποτελούνταν τότε από τους: Alon Oleartchik (φωνητικά, μπάσο), Gidi Gov (κυρίως τραγουδιστής), Danny Sanderson (κυρίως τραγουδιστής, κιθάρα), Meir Fenigstein, ψευδώνυμο Poogy (ντραμς, φωνητικά), Yitzhak Klepter, ψευδώνυμο Churchill (φωνητικά, ηλεκτρική κιθάρα), Efraim Shamir (φωνητικά, κιθάρα) και Yonathan “Yoni” Rechter (keyboard). Ο τελευταίος τη βραδιά του Διαγωνισμού ανέλαβε καθήκοντα διευθυντή ορχήστρας, μιας και επί σκηνής επιτρέπονται το πολύ 6 άτομα. Το συγκρότημα για τις εμφανίσεις του στο εξωτερικό, όπως και για τον Διαγωνισμό, χρησιμοποίησε το όνομα Poogy (το ψευδώνυμο του ντράμερ).

Το συγκρότημα έβγαλε 3 άλμπουμ και διαλύθηκε το 1976. Μέχρι και το 2013 όμως έγιναν πολλά reunion για συναυλίες.

Το τραγούδι που ερμήνευσαν στο Brighton είχε τον τίτλο «Natati la khayay» (Της έδωσα τη ζωή μου).

O Shlomo Artzi είναι από τους πιο πετυχημένους καλλιτέχνες του Ισραήλ με πωλήσεις που φτάνουν το 1,5 εκατομμύριο αντίτυπα. Οι γονείς του ήταν επιζώντες του Ολοκαυτώματος, γεγονός που τον επηρέασε βαθιά.

Στον Διαγωνισμό της Γιουροβίζιον στη Στοκχόλμη πήγε μετά από πιέσεις της δισκογραφικής εταιρίας του. Υποχρεώθηκε να γράψει μία καινούργια σύνθεση σε διάστημα μικρότερο των 2 εβδομάδων. Το τραγούδι «At va’ani» (Εσύ και εγώ) δεν τα πήγε καλά και όλο το άλμπουμ ήταν απογοητευτικό.

Η καριέρα του τα επόμενα 2 χρόνια πήρε την κατιούσα και τα άλμπουμ του θεωρούνταν συλλεκτικά, μιας και δεν επανακυκλοφόρησαν. Το 1977, και ενώ ετοιμαζόταν να πει το μεγάλο «αντίο» στη δισκογραφία, γνώρισε απροσδόκητα μεγάλη επιτυχία και έκανε δυναμικό come-back!

Το 1971 έγραψε τον ύμνο του πρωταθλήματος της Netanya Maccabi, της οποίας και είναι μεγάλος οπαδός.

Το συγκρότημα Chocolate, Menta, Mastik δημιουργήθηκε το 1972 και αποτελούνταν από 3 πασίγνωστες —σήμερα— τραγουδίστριες του Ισραήλ: Yardena Arazi, Ruti Holzman και Leah Lupatin. Οι 3 κοπέλες γνωρίστηκαν την εποχή που υπηρετούσαν στον Ισραηλινό Στρατό και ήταν μέρος του μουσικού συνόλου Nahal.

Το τραγούδι που ερμήνευσαν στη Χάγη το 1976 είχε τον τίτλο «Emor shalom» (Πες γεια σου).

Η Yardena Arazi ήταν αυτή που έκανε τη μεγαλύτερη καριέρα από τις τρεις στη χώρα της. Λεπτομέρειες για την ίδια θα δοθούν για τη συμμετοχή της το 1988.

Η Ilanit επιλέχτηκε για δεύτερη φορά να εκπροσωπήσει τη χώρα της στον Διαγωνισμό, μετά το 1973. Το τραγούδι ήταν και πάλι μπαλάντα με τίτλο «Ahava hi shir lishnayim» (Η αγάπη είναι τραγούδι για δύο).

Στα φωνητικά βλέπουμε 3 κοπέλες αγγλικής καταγωγής, οι οποίες οπωσδήποτε επηρέασαν την ερμηνεία στο σύνολό της λόγω της… αγγλίζουσας προφοράς τους! Ο λόγος που προσέλαβαν Αγγλίδες γι’ αυτήν τη δουλειά ήταν ότι, λόγω οικονομικών δυσχερειών, η κρατική τηλεόραση του Ισραήλ δεν μπορούσε να χρηματοδοτήσει την αποστολή ισραηλινών τραγουδιστών για τα φωνητικά στο Λονδίνο.

Μετά από 5 χρόνια απευθείας ανάθεσης τραγουδιστών για τη Γιουροβίζιον, το 1978 η κρατική τηλεόραση του Ισραήλ διοργανώνει για πρώτη φορά εθνικό τελικό με το όνομα Kdam Eirovizion. Στις 11 Φεβρουαρίου 1978 στον εθνικό τελικό διαγωνίζονται 12 τραγούδια, που ψηφίζονται από επιτροπές με έδρα διάφορες πόλεις του Ισραήλ.

Στην 1^η θέση στο Kdam σημειώνεται ισοπαλία ανάμεσα σε 2 τραγούδια: «A-ba-n-bi» από τον Izhar Cohen και τους Alphabeta και το «Belev echad» με τη Chedva Amrani. Σε 2^ο γύρο καταμέτρησης ψήφων, νικητής αναδεικνύεται ο Izhar Cohen με το συγκρότημά του.

Ο τίτλος και όλο το ρεφρέν του τραγουδιού προέρχεται από την έκφραση «Ani ohev otakh» (Σ’ αγαπώ) σε μια παιδική γλώσσα, η λεγόμενη «γλώσσα του bet», όπου κάθε συλλαβή της λέξης ακολουθείται από μια συλλαβή που ξεκινάει από b- συν το ίδιο φωνήεν. Οπότε το Ani ohev otakh γίνεται A-ba n-bi o-bo he-bev o-bo ta-bakh.

Το συγκρότημα The Alphabeta που συνόδευε τον Izhar Cohen στα φωνητικά αποτελούνταν από 2 άντρες: Reuven Erez και Itzhak Okev και 3 γυναίκες: Lisa Gold-Rubin, Nehama Shutan και Esther Tzuberi.

Το ρυθμικό disco τραγούδι κερδίζει το 1^ο βραβείο στο Παρίσι με μεγάλη άνεση. Το γεγονός αυτό προκάλεσε μεγάλη χαρά στους Ισραηλινούς τηλεθεατές, οι οποίοι ξεχύθηκαν στους δρόμους με πανηγυρισμούς! Δεν προκάλεσε όμως την ίδια χαρά στην τηλεόραση της Ιορδανίας που μετέδιδε τον Διαγωνισμό. Λίγο πριν τη λήξη της βαθμολογίας, και ενώ ήταν ξεκάθαρο ότι θα κέρδιζε το Ισραήλ, διέκοψε τη μετάδοση δείχνοντας μια εικόνα με λουλούδια. Την επόμενη μέρα μάλιστα ανακοινώθηκε ότι νικητής ήταν το Βέλγιο, που ήρθε 2^ο!

Μετά την επιτυχία της προηγούμενης χρονιάς, το Ισραήλ διοργανώνει και πάλι εθνικό τελικό. Στην 1^η θέση, αν και με μικρή διαφορά από το 2^ο, ψηφίζεται το «Hallelujah» από την Gali Atari και το συγκρότημα Milk and Honey (εβρ. Khalav u-Dvash), που αποτελούνταν από τους: Reuven Gvirtz, Shmulik Bilu και Yehuda Tamir. Οι Milk and Honey δημιουργήθηκαν για τις ανάγκες του Διαγωνισμού, μιας και ένα άλλο συγκρότημα, ονόματι Hakol Over Habibi (βλ. 1981), αρνήθηκε να συμμετάσχει.

Η τηλεόραση του Ισραήλ σχεδίαζε να κάνει την πρώτη έγχρωμη μετάδοση το 1982, αλλά λόγω της διοργάνωσης τα σχέδια πήγαν 3 χρόνια νωρίτερα. Τα μέτρα ασφαλείας ήταν και πάλι δρακόντεια.

Τον Διαγωνισμό στην Ιερουσαλήμ παρουσιάζει ο Daniel Pe’er (απεβ. 2017) και η Yardena Arazi. Σε μια βαθμολογία-θρίλερ,  το Ισραήλ κερδίζει για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά το 1^ο βραβείο κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή, παίρνοντας 10 βαθμούς από την Ισπανία, η οποία ψήφιζε τελευταία και προηγούνταν με 1 βαθμό. Το τραγούδι έγινε τόσο μεγάλη επιτυχία που χαρακτηρίστηκε ως «ο 2^ος εθνικός ύμνος του Ισραήλ»! Εκτός από το Ισραήλ, έφτασε στο νούμερο 1 των charts στη Φινλανδία, Ιρλανδία, Νορβηγία και Σουηδία και μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες, μεταξύ των οποίων και τα ελληνικά.

 

φωτογραφίες: pinterest, discogs.com, eurovision.de